Γράφει η
Η Μονή Βαρλαάμ (κέντρο) είναι μία από τις έξι επισκέψιμες μονές των Μετεώρων. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)
Ανακαλύπτουμε το δεύτερο μεγαλύτερο μοναστηριακό σύμπλεγμα της Ελλάδας μέσα από περιπατητικές διαδρομές και άγνωστα μονοπάτια.
Η μοναχή στην είσοδο είναι ντυμένη από πάνω μέχρι κάτω στα μαύρα, μας ζητά όμως να ντυθούμε πολύχρωμα, υποδεικνύοντας το καλάθι στη γωνία με τις ανακατεμένες εμπριμέ φούστες. Για να προχωρήσουμε, πρέπει η καθεμιά μας να φορέσει μία.
Παρά τη σύντομη μουρμουριστή γκρίνια που ακούγεται από ορισμένες συνοδοιπόρους, βάζουμε τις μακριές φούστες –κόκκινες, μπλε, ακόμα και πουά– πάνω από τα παντελόνια και μπαίνουμε στη Μονή Ρουσάνου. Πρώην ανδρική και μετέπειτα γυναικεία, η τριώροφη Μονή Ρουσάνου (που πήρε τη μορφή που έχει σήμερα κατά τον 16ο αιώνα και φημίζεται για μια εντυπωσιακή παράσταση της Δευτέρας Παρουσίας στον νάρθηκα) είναι ένα από τα ανοιχτά και επισκέψιμα μοναστήρια των Μετεώρων.
Με τους τεράστιους βράχους από ψαμμίτη και τις υπεραιωνόβιες μονές και σκήτες, τα Μετέωρα (που ανήκουν στη λίστα με τα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO) αποτελούν ένα από τα βασικότερα τουριστικά αξιοθέατα, όχι μόνο της Θεσσαλίας, αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας. Πλήθη τουριστών καταφθάνουν για να θαυμάσουν το πανέμορφο –και σίγουρα ιδιαίτερο– τοπίο. Αμέτρητα είναι τα ζευγάρια Ασιατών που τριγυρίζουν στις αυλές των μονών εντυπωσιασμένα, ίσως και ελαφρώς ζαλισμένα, από την ομορφιά του τοπίου, ή τα γκρουπ από τα Βαλκάνια με τις μεσήλικες Σλάβες με τα χρωματιστά μαντίλια στο κεφάλι, που έρχονται εδώ για θρησκευτικό τουρισμό.
Ιστορικά, οι πρώτοι μοναχοί θεωρείται ότι έκαναν την εμφάνισή τους στα Μετέωρα τον 11ο αιώνα, ενώ στην πορεία του χρόνου ο σποραδικός μοναχισμός αντικαταστάθηκε από τον οργανωμένο. Από τα 24 μοναστήρια που δημιουργήθηκαν, σήμερα τα περισσότερα είναι ερειπωμένα – επισκέψιμα είναι μόλις έξι, οι Μονές Ρουσάνου, Αγίου Στεφάνου, Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (Μεγάλο Μετέωρο), Αγίας Τριάδας, Αγίου Νικολάου του Αναπαυσά και Βαρλαάμ.
Το επιβλητικότερο από όλα σε μέγεθος είναι το Μεγάλο Μετέωρο, στο δυτικό τμήμα των Μετεώρων, που ορθώνεται σε ύψος 613 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας. Ιδρυτής του ήταν ο Αθανάσιος ο Μετεωρίτης, ο οποίος θεμελίωσε τη μονή στα μέσα του 14ου αιώνα, ενώ δεύτερος κτήτορας θεωρείται ο μοναχός Ιωάσαφ. Πρόκειται για τον πρώην βασιλιά Ιωάννη Ούρεση Παλαιολόγο (απ’ την πλευρά της μητέρας του είχε συγγένεια με τη βυζαντινή αυτοκρατορική οικογένεια των Παλαιολόγων), που κατέφυγε στο Μεγάλο Μετέωρο σε ηλικία περίπου 22 ετών. Η κάρα του φυλάσσεται στη μονή.
Είναι πράγματι εντυπωσιακό, αρκετά μαξιμαλιστικό από αρχιτεκτονικής άποψης και σίγουρα πολύ διαφορετικό από τη Μονή Ρουσάνου, που είναι πιο μικρή και μαζεμένη. Παρ’ όλα αυτά, το Μεγάλο Μετέωρο διαθέτει μερικούς πολύ ενδιαφέροντες εκθεσιακούς χώρους, όπως είναι το μουσείο χειρογράφων (όπου εκτίθενται από μεσαιωνικό τετραβάγγελο σε περγαμηνή μέχρι παλαίτυπο από τη Βασιλεία με τα Aπαντα του Πλάτωνα) ή μια έκθεση με διάφορα παράξενα κειμήλια, όπως είναι ένας δρακοσουγιάς και ένα μεδουλάρι, δηλαδή ένα εξάρτημα όπου έβαζαν μέσα μείγμα μυελού των οστών (!) και λίπος και το χρησιμοποιούσαν για να γυαλίζουν και να καθαρίζουν τα όπλα. Το ωραιότερο, πάντως, στο Μεγάλο Μετέωρο είναι ένα δωματιάκι με ένα μικρό άνοιγμα, από το οποίο, αν βάλεις το κεφάλι μέσα, διακρίνονται ράφια γεμάτα κρανία μοναχών. «Συμβολίζουν το πνεύμα των νεκρών καλόγερων», μας λέει ο οδηγός της εκδρομής μας και η εξήγησή του κάνει το θέαμα, εκτός από ανατριχιαστικό και καθηλωτικό, πιο κατανοητό.
Περίπατος με θέα
Για μένα αυτή ήταν η πρώτη επίσκεψη στα Μετέωρα, κάτι που σημαίνει ότι όλα ήταν καινούργια και ενδιαφέροντα. Το συγκεκριμένο ταξίδι, όμως, είχε ακόμη μία ιδιαιτερότητα, που το έκανε πιο ξεχωριστό: γνωρίσαμε –σε μεγάλο βαθμό– τα Μετέωρα πεζοπορώντας, προσεγγίσαμε δηλαδή αρκετές μονές μέσα από τα μονοπάτια.
Δύο πράγματα είναι καλό να έχει κανείς στο μυαλό του σχετικά με την πεζοπορία στα Μετέωρα, για να ξέρει τι δεν πρέπει να φοβάται και τι αξίζει να προσμένει. Το πρώτο είναι ότι υπάρχουν διαδρομές σύντομες, εύκολες, για τις οποίες το μόνο που χρειάζεται είναι να είναι κάποιος διατεθειμένος να περπατήσει. Το δεύτερο είναι ότι το να πεζοπορεί κανείς μέσα στο «πέτρινο δάσος», να ακροπατά σαν μυρμήγκι κάτω από τεράστιους βράχους, να έχει την ευκαιρία να παρατηρήσει από απόσταση (άρα να έχει πιο ολοκληρωμένη εικόνα) τις μονές και τις εγκαταλελειμμένες σκήτες είναι το λιγότερο «...υπερθέαμα», όπως εύστοχα παρατηρούν οι δύο συνοδοιπόροι που βαδίζουν μπροστά μου.
Φανταστική είναι η διαδρομή που ξεκινάει από το Καστράκι και καταλήγει στις Φυλακές Καλογέρων, γιατί πλην των άλλων είναι απολαυστικό να περπατάμε με τα ορειβατικά παπούτσια πάνω στα πεσμένα φύλλα, που σπάνε σαν τραγανά πατατάκια σε κάθε μας βήμα. Ομορφη είναι και η πεζοπορία που περνάει απέναντι από το μοναστηράκι του Αγίου Νικολάου Μπάντοβα ή Κοφινά, το οποίο –κατά πάσα πιθανότητα– χρονολογείται στα μέσα του 14ου αιώνα και βρίσκεται σε χαράδρα ανάμεσα στην Καλαμπάκα και το Καστράκι, σε υψόμετρο 370 μ. Βλέποντας τη Μονή του Μπάντοβα από μακριά, μου κάνει εντύπωση ότι είναι τόσο ενσωματωμένη στον βράχο, που περισσότερο μοιάζει με μπάλωμα παρά με κατασκευή. Κοιτώντας το μικρό κτίσμα, κομμένο και ραμμένο πάνω στην πέτρα, καταλαβαίνω ότι μία από τις ιδιαιτερότητες των Μετεώρων είναι ότι οι μονές και οι βράχοι δεν διαφοροποιούνται, είναι ένα αδιαίρετο σύνολο.
Στη διαδρομή για τον Αγιο Νικόλαο Μπάντοβα περνάμε κάτω από τις αξιοπρόσεκτες, αν και παραδομένες στη φθορά του χρόνου, σκήτες του Αγίου Γρηγορίου, τις οποίες ούτε καν ο οδηγός μας δεν έχει δει από μέσα. «Ψάξτε τα sites των αναρριχητών να δείτε φωτογραφίες, αυτοί ξέρουν πώς είναι εκεί επάνω». Αναρριχητής ή σκληραγωγημένος ασκητής πρέπει να είσαι για να σκαρφαλώσεις σαν κατσίκι σε τόσο δυσπρόσιτα μέρη...
Μια μέρα στο μουσείο
Παλιότερα, ο παραδοσιακός τρόπος για να προσεγγίσει κανείς ένα μοναστήρι ήταν είτε με ανεμόσκαλα είτε με βριζόνι: ο μεταφερόμενος έμπαινε σε ένα δίχτυ (ή κλουβί), σαν ακροβάτης τσίρκου, και τον ανέβαζαν πάνω τραβώντας τον με το σχοινί.
Την εικόνα αποτύπωσε πριν από πολλά χρόνια σε ολιγόλεπτο βίντεο ένας ξένος περιηγητής, κινηματογραφώντας έναν άντρα που, αφού πρώτα χαιρέτισε χαρούμενος την κάμερα, άρχισε να ανεβαίνει, με το δίχτυ να παλαντζάρει δεξιά κι αριστερά σαν εκκρεμές... Το συγκεκριμένο φιλμάκι είναι ασπρόμαυρο και γυρίστηκε τη δεκαετία του 1920. Από τον 17ο αιώνα πλήθος ξένων περιηγητών, αρχαιολόγων και γεωλόγων συνέρρεαν στην περιοχή για να επισκεφτούν το δεύτερο σημαντικότερο, μετά το Αγιον Ορος, μοναστικό συγκρότημα του ελλαδικού χώρου, το οποίο χτίστηκε πάνω σε ένα εντυπωσιακό σύμπλεγμα από βράχους που σχηματίστηκε πριν από εκατομμύρια χρόνια. Το διεθνές ενδιαφέρον αντικατοπτρίζεται και σε δημοσιεύματα του ξένου Τύπου της εποχής, όπως το αγγλόφωνο περιοδικό Travel. Στο τεύχος Νοεμβρίου 1916, ανάμεσα σε μια πλούσια ταξιδιωτική θεματολογία («The Sights and Sounds of Bangkok», «Hawaii, a new Winter Resort»), έχει για εξώφυλλο τους επιβλητικούς βράχους των Μετεώρων, μπροστά από τους οποίους ανηφορίζουν στωικά δύο καβαλάρηδες πάνω στ’ άλογά τους.
Τόσο το βίντεο όσο και τα παλιά περιοδικά θα τα αναζητήσετε στο Μουσείο Ελληνικής Παιδείας, στην Καλαμπάκα. Το μουσείο, εκτός από εκθέματα σχετικά με τα Μετέωρα, διαθέτει και μια καλοστημένη συλλογή για την ελληνική εκπαίδευση, που περιλαμβάνει διάφορων ειδών σχολικά αντικείμενα, τίτλους σπουδών, πηλήκια, ποδιές, παιχνίδια, τους Μύθους του Αισώπου σε αυθεντικές εκδόσεις από το 1600 έως το 1850, αλλά και βιβλία από τα ελληνικά σχολεία που λειτουργούσαν εκτός ελλαδικού χώρου (σε Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Αλεξάνδρεια, Κύπρο, Αμερική και χώρες του πρώην σοσιαλιστικού μπλοκ).
Το Μουσείο Ελληνικής Παιδείας είναι το ένα από τα δύο εξαιρετικά μουσεία που επισκεπτόμαστε στην Καλαμπάκα. Το άλλο είναι το (διπλής θεματολογίας) Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Μετεώρων και Μουσείο Μανιταριών, που επίσης εκπλήσσει με την καλοστημένη έκθεση και τους σύγχρονους χώρους του. Ακόμα κι εμένα, που δεν με ενθουσιάζει η ιδέα των ταριχευμένων ζώων (παρότι δεν αποτελούν προϊόν κυνηγιού, όπως μας ενημερώνουν), με εντυπωσιάζει η Κιτρινοσουσουράδα, η λευκή Χιονογλαύκα με τα κίτρινα μάτια και ο Ασπροπάρης, που τρέφεται με νεκρά ζώα, χελώνες και σκουπίδια. Η έκθεση με τα μανιτάρια είναι πανέμορφη. Περιλαμβάνει μανιτάρια-γλυπτά, αντίγραφα των πραγματικών, όπως εδώδιμο Βωλίτη, τοξικό Καλοβωλίτη, Αμανίτη μυγοκτόνο και Φαλλό αναίσχυντο, ένα μανιτάρι σε σχήμα φαλλού, φαρμακευτικό και βρώσιμο.
Λίγο πριν το τέλος του ταξιδιού, μαθαίνω ότι πολύ σύντομα θα ανοίξουν δύο ακόμα μουσεία στην περιοχή Καλαμπάκας-Καστρακίου, στους δύο οικισμούς δηλαδή που βρίσκονται κάτω από το «πέτρινο δάσος» των Μετεώρων. Το μουσείο στο Καστράκι θα είναι γεωλογικού ενδιαφέροντος και αυτό στην Καλαμπάκα θα απεικονίζει ψηφιακά τα Μετέωρα σαν μικρό πλανητάριο.
Παράλληλα, πρόσφατα το υπουργείο Εσωτερικών ενέκρινε το αίτημα αλλαγής της ονομασίας του δήμου από «Καλαμπάκας» σε «Μετεώρων». Ο λόγος της μετονομασίας ήταν η αναγνωρισιμότητα της μοναστηριακής πολιτείας στα πέρατα του κόσμου, η οποία εύλογα δημιουργεί προσδοκίες για μεγαλύτερη τουριστική προβολή της περιοχής. Κακά τα ψέματα όμως, έτσι εξαλείφεται και ένα γλωσσικό εμπόδιο (το «Μετέωρα» είναι πιο εύηχο και πιο εύκολο) για τους αμέτρητους Κινέζους, Κορεάτες, Ιάπωνες και γενικότερα για όλες τις φυλές της Γης που συρρέουν στα Μετέωρα για να αποτίσουν φόρο τιμής στη μεγαλειότητά τους.
Επτά πεζοπορικές διαδρομές για πρωτάρηδες
Η περιοχή των Μετεώρων προσφέρεται για περπάτημα. Ο ανιχνευτής μονοπατιών Κώστας Ζαρόκωστας μας προτείνει μια σειρά από βατές διαδρομές χαμηλής δυσκολίας, κατάλληλες για ανθρώπους που δεν έχουν ιδιαίτερη εμπειρία. Επειδή δεν είναι σηματοδοτημένες, πρέπει να έχετε μαζί σας χάρτη και GPS ή ακόμα καλύτερα να πάτε με οδηγό. Οσοι δεν είστε εξοικειωμένοι με την πεζοπορία σε κάποια σημεία θα κουραστείτε. Ομως αν είστε κατάλληλα εξοπλισμένοι (παπούτσια, μπατόν, άνετα ρούχα, νερό), δεν υπάρχει περίπτωση να μην αποζημιωθείτε από τον αναζωογονητικό περίπατο στο δάσος.
1. Χωριό Καστράκι–δεξιά ασφαλτόδρομος–300 μ. χωματόδρομος–Μονή Αγίου Νικολάου Μπάντοβα–Μονή Αγίου Αντωνίου–Σκήτες Αγίου Γρηγορίου– μονοπάτι 20 λεπτά–επάνω συνοικία Καστρακίου–διάσχιση του χωριού Καστράκι–Αγιος Γεώργιος Μαντηλάς–πάρκινγκ Αγίου Νικολάου Αναπαυσά.
Βαθμός δυσκολίας: Α (αρχάριοι). Διάρκεια: 1 ώρα και 10 λεπτά.
2. Κάτω πάρκινγκ Μονής Ρουσάνου–Μονή Ρουσάνου–επάνω πάρκινγκ Μονής Ρουσάνου–Ψαρόπετρα (σκαλιά, φαρδύ μονοπάτι, ασφαλτόδρομος).
Βαθμός δυσκολίας: Α. Διάρκεια: 30 λεπτά.
3. Πλατεία Καστρακίου–Φυλακές Μοναχών–Πάρκινγκ Μονής Αγίου Νικολάου Αναπαυσά.
Βαθμός δυσκολίας: Α-Β. Διάρκεια: 1 ώρα.
4. Πάρκινγκ Αγίου Νικολάου Αναπαυσά–Μονή Βαρλαάμ–Μεγάλο Μετέωρο (μονοπάτι σε δάσος).
Βαθμός δυσκολίας: Α. Διάρκεια: 45 λεπτά.
5. Μεγάλο Μετέωρο–Μονή Υπαπαντής–Μεγάλο Μετέωρο.
Βαθμός δυσκολίας: Α-Β. Διάρκεια: 1 ώρα και 10 λεπτά.
6. Διαδρομή: Αγία Τριάδα–Καλαμπάκα (λιθόστρωτο).
Βαθμός δυσκολίας: Α. Διάρκεια: Μία ώρα.
7. Διαδρομή: Καστράκι–Αδράχτι–Καστράκι (φαρδιά σκαλιά, μονοπάτι).
Βαθμός δυσκολίας: Α-Β. Διάρκεια: 1 ώρα και 10 λεπτά.
Η μοναχή στην είσοδο είναι ντυμένη από πάνω μέχρι κάτω στα μαύρα, μας ζητά όμως να ντυθούμε πολύχρωμα, υποδεικνύοντας το καλάθι στη γωνία με τις ανακατεμένες εμπριμέ φούστες. Για να προχωρήσουμε, πρέπει η καθεμιά μας να φορέσει μία.
Παρά τη σύντομη μουρμουριστή γκρίνια που ακούγεται από ορισμένες συνοδοιπόρους, βάζουμε τις μακριές φούστες –κόκκινες, μπλε, ακόμα και πουά– πάνω από τα παντελόνια και μπαίνουμε στη Μονή Ρουσάνου. Πρώην ανδρική και μετέπειτα γυναικεία, η τριώροφη Μονή Ρουσάνου (που πήρε τη μορφή που έχει σήμερα κατά τον 16ο αιώνα και φημίζεται για μια εντυπωσιακή παράσταση της Δευτέρας Παρουσίας στον νάρθηκα) είναι ένα από τα ανοιχτά και επισκέψιμα μοναστήρια των Μετεώρων.
Με τους τεράστιους βράχους από ψαμμίτη και τις υπεραιωνόβιες μονές και σκήτες, τα Μετέωρα (που ανήκουν στη λίστα με τα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO) αποτελούν ένα από τα βασικότερα τουριστικά αξιοθέατα, όχι μόνο της Θεσσαλίας, αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας. Πλήθη τουριστών καταφθάνουν για να θαυμάσουν το πανέμορφο –και σίγουρα ιδιαίτερο– τοπίο. Αμέτρητα είναι τα ζευγάρια Ασιατών που τριγυρίζουν στις αυλές των μονών εντυπωσιασμένα, ίσως και ελαφρώς ζαλισμένα, από την ομορφιά του τοπίου, ή τα γκρουπ από τα Βαλκάνια με τις μεσήλικες Σλάβες με τα χρωματιστά μαντίλια στο κεφάλι, που έρχονται εδώ για θρησκευτικό τουρισμό.
Ιστορικά, οι πρώτοι μοναχοί θεωρείται ότι έκαναν την εμφάνισή τους στα Μετέωρα τον 11ο αιώνα, ενώ στην πορεία του χρόνου ο σποραδικός μοναχισμός αντικαταστάθηκε από τον οργανωμένο. Από τα 24 μοναστήρια που δημιουργήθηκαν, σήμερα τα περισσότερα είναι ερειπωμένα – επισκέψιμα είναι μόλις έξι, οι Μονές Ρουσάνου, Αγίου Στεφάνου, Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (Μεγάλο Μετέωρο), Αγίας Τριάδας, Αγίου Νικολάου του Αναπαυσά και Βαρλαάμ.
Το επιβλητικότερο από όλα σε μέγεθος είναι το Μεγάλο Μετέωρο, στο δυτικό τμήμα των Μετεώρων, που ορθώνεται σε ύψος 613 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας. Ιδρυτής του ήταν ο Αθανάσιος ο Μετεωρίτης, ο οποίος θεμελίωσε τη μονή στα μέσα του 14ου αιώνα, ενώ δεύτερος κτήτορας θεωρείται ο μοναχός Ιωάσαφ. Πρόκειται για τον πρώην βασιλιά Ιωάννη Ούρεση Παλαιολόγο (απ’ την πλευρά της μητέρας του είχε συγγένεια με τη βυζαντινή αυτοκρατορική οικογένεια των Παλαιολόγων), που κατέφυγε στο Μεγάλο Μετέωρο σε ηλικία περίπου 22 ετών. Η κάρα του φυλάσσεται στη μονή.
Είναι πράγματι εντυπωσιακό, αρκετά μαξιμαλιστικό από αρχιτεκτονικής άποψης και σίγουρα πολύ διαφορετικό από τη Μονή Ρουσάνου, που είναι πιο μικρή και μαζεμένη. Παρ’ όλα αυτά, το Μεγάλο Μετέωρο διαθέτει μερικούς πολύ ενδιαφέροντες εκθεσιακούς χώρους, όπως είναι το μουσείο χειρογράφων (όπου εκτίθενται από μεσαιωνικό τετραβάγγελο σε περγαμηνή μέχρι παλαίτυπο από τη Βασιλεία με τα Aπαντα του Πλάτωνα) ή μια έκθεση με διάφορα παράξενα κειμήλια, όπως είναι ένας δρακοσουγιάς και ένα μεδουλάρι, δηλαδή ένα εξάρτημα όπου έβαζαν μέσα μείγμα μυελού των οστών (!) και λίπος και το χρησιμοποιούσαν για να γυαλίζουν και να καθαρίζουν τα όπλα. Το ωραιότερο, πάντως, στο Μεγάλο Μετέωρο είναι ένα δωματιάκι με ένα μικρό άνοιγμα, από το οποίο, αν βάλεις το κεφάλι μέσα, διακρίνονται ράφια γεμάτα κρανία μοναχών. «Συμβολίζουν το πνεύμα των νεκρών καλόγερων», μας λέει ο οδηγός της εκδρομής μας και η εξήγησή του κάνει το θέαμα, εκτός από ανατριχιαστικό και καθηλωτικό, πιο κατανοητό.
Περίπατος με θέα
Για μένα αυτή ήταν η πρώτη επίσκεψη στα Μετέωρα, κάτι που σημαίνει ότι όλα ήταν καινούργια και ενδιαφέροντα. Το συγκεκριμένο ταξίδι, όμως, είχε ακόμη μία ιδιαιτερότητα, που το έκανε πιο ξεχωριστό: γνωρίσαμε –σε μεγάλο βαθμό– τα Μετέωρα πεζοπορώντας, προσεγγίσαμε δηλαδή αρκετές μονές μέσα από τα μονοπάτια.
Δύο πράγματα είναι καλό να έχει κανείς στο μυαλό του σχετικά με την πεζοπορία στα Μετέωρα, για να ξέρει τι δεν πρέπει να φοβάται και τι αξίζει να προσμένει. Το πρώτο είναι ότι υπάρχουν διαδρομές σύντομες, εύκολες, για τις οποίες το μόνο που χρειάζεται είναι να είναι κάποιος διατεθειμένος να περπατήσει. Το δεύτερο είναι ότι το να πεζοπορεί κανείς μέσα στο «πέτρινο δάσος», να ακροπατά σαν μυρμήγκι κάτω από τεράστιους βράχους, να έχει την ευκαιρία να παρατηρήσει από απόσταση (άρα να έχει πιο ολοκληρωμένη εικόνα) τις μονές και τις εγκαταλελειμμένες σκήτες είναι το λιγότερο «...υπερθέαμα», όπως εύστοχα παρατηρούν οι δύο συνοδοιπόροι που βαδίζουν μπροστά μου.
Φανταστική είναι η διαδρομή που ξεκινάει από το Καστράκι και καταλήγει στις Φυλακές Καλογέρων, γιατί πλην των άλλων είναι απολαυστικό να περπατάμε με τα ορειβατικά παπούτσια πάνω στα πεσμένα φύλλα, που σπάνε σαν τραγανά πατατάκια σε κάθε μας βήμα. Ομορφη είναι και η πεζοπορία που περνάει απέναντι από το μοναστηράκι του Αγίου Νικολάου Μπάντοβα ή Κοφινά, το οποίο –κατά πάσα πιθανότητα– χρονολογείται στα μέσα του 14ου αιώνα και βρίσκεται σε χαράδρα ανάμεσα στην Καλαμπάκα και το Καστράκι, σε υψόμετρο 370 μ. Βλέποντας τη Μονή του Μπάντοβα από μακριά, μου κάνει εντύπωση ότι είναι τόσο ενσωματωμένη στον βράχο, που περισσότερο μοιάζει με μπάλωμα παρά με κατασκευή. Κοιτώντας το μικρό κτίσμα, κομμένο και ραμμένο πάνω στην πέτρα, καταλαβαίνω ότι μία από τις ιδιαιτερότητες των Μετεώρων είναι ότι οι μονές και οι βράχοι δεν διαφοροποιούνται, είναι ένα αδιαίρετο σύνολο.
Στη διαδρομή για τον Αγιο Νικόλαο Μπάντοβα περνάμε κάτω από τις αξιοπρόσεκτες, αν και παραδομένες στη φθορά του χρόνου, σκήτες του Αγίου Γρηγορίου, τις οποίες ούτε καν ο οδηγός μας δεν έχει δει από μέσα. «Ψάξτε τα sites των αναρριχητών να δείτε φωτογραφίες, αυτοί ξέρουν πώς είναι εκεί επάνω». Αναρριχητής ή σκληραγωγημένος ασκητής πρέπει να είσαι για να σκαρφαλώσεις σαν κατσίκι σε τόσο δυσπρόσιτα μέρη...
Μια μέρα στο μουσείο
Παλιότερα, ο παραδοσιακός τρόπος για να προσεγγίσει κανείς ένα μοναστήρι ήταν είτε με ανεμόσκαλα είτε με βριζόνι: ο μεταφερόμενος έμπαινε σε ένα δίχτυ (ή κλουβί), σαν ακροβάτης τσίρκου, και τον ανέβαζαν πάνω τραβώντας τον με το σχοινί.
Την εικόνα αποτύπωσε πριν από πολλά χρόνια σε ολιγόλεπτο βίντεο ένας ξένος περιηγητής, κινηματογραφώντας έναν άντρα που, αφού πρώτα χαιρέτισε χαρούμενος την κάμερα, άρχισε να ανεβαίνει, με το δίχτυ να παλαντζάρει δεξιά κι αριστερά σαν εκκρεμές... Το συγκεκριμένο φιλμάκι είναι ασπρόμαυρο και γυρίστηκε τη δεκαετία του 1920. Από τον 17ο αιώνα πλήθος ξένων περιηγητών, αρχαιολόγων και γεωλόγων συνέρρεαν στην περιοχή για να επισκεφτούν το δεύτερο σημαντικότερο, μετά το Αγιον Ορος, μοναστικό συγκρότημα του ελλαδικού χώρου, το οποίο χτίστηκε πάνω σε ένα εντυπωσιακό σύμπλεγμα από βράχους που σχηματίστηκε πριν από εκατομμύρια χρόνια. Το διεθνές ενδιαφέρον αντικατοπτρίζεται και σε δημοσιεύματα του ξένου Τύπου της εποχής, όπως το αγγλόφωνο περιοδικό Travel. Στο τεύχος Νοεμβρίου 1916, ανάμεσα σε μια πλούσια ταξιδιωτική θεματολογία («The Sights and Sounds of Bangkok», «Hawaii, a new Winter Resort»), έχει για εξώφυλλο τους επιβλητικούς βράχους των Μετεώρων, μπροστά από τους οποίους ανηφορίζουν στωικά δύο καβαλάρηδες πάνω στ’ άλογά τους.
Τόσο το βίντεο όσο και τα παλιά περιοδικά θα τα αναζητήσετε στο Μουσείο Ελληνικής Παιδείας, στην Καλαμπάκα. Το μουσείο, εκτός από εκθέματα σχετικά με τα Μετέωρα, διαθέτει και μια καλοστημένη συλλογή για την ελληνική εκπαίδευση, που περιλαμβάνει διάφορων ειδών σχολικά αντικείμενα, τίτλους σπουδών, πηλήκια, ποδιές, παιχνίδια, τους Μύθους του Αισώπου σε αυθεντικές εκδόσεις από το 1600 έως το 1850, αλλά και βιβλία από τα ελληνικά σχολεία που λειτουργούσαν εκτός ελλαδικού χώρου (σε Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Αλεξάνδρεια, Κύπρο, Αμερική και χώρες του πρώην σοσιαλιστικού μπλοκ).
Το Μουσείο Ελληνικής Παιδείας είναι το ένα από τα δύο εξαιρετικά μουσεία που επισκεπτόμαστε στην Καλαμπάκα. Το άλλο είναι το (διπλής θεματολογίας) Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Μετεώρων και Μουσείο Μανιταριών, που επίσης εκπλήσσει με την καλοστημένη έκθεση και τους σύγχρονους χώρους του. Ακόμα κι εμένα, που δεν με ενθουσιάζει η ιδέα των ταριχευμένων ζώων (παρότι δεν αποτελούν προϊόν κυνηγιού, όπως μας ενημερώνουν), με εντυπωσιάζει η Κιτρινοσουσουράδα, η λευκή Χιονογλαύκα με τα κίτρινα μάτια και ο Ασπροπάρης, που τρέφεται με νεκρά ζώα, χελώνες και σκουπίδια. Η έκθεση με τα μανιτάρια είναι πανέμορφη. Περιλαμβάνει μανιτάρια-γλυπτά, αντίγραφα των πραγματικών, όπως εδώδιμο Βωλίτη, τοξικό Καλοβωλίτη, Αμανίτη μυγοκτόνο και Φαλλό αναίσχυντο, ένα μανιτάρι σε σχήμα φαλλού, φαρμακευτικό και βρώσιμο.
Λίγο πριν το τέλος του ταξιδιού, μαθαίνω ότι πολύ σύντομα θα ανοίξουν δύο ακόμα μουσεία στην περιοχή Καλαμπάκας-Καστρακίου, στους δύο οικισμούς δηλαδή που βρίσκονται κάτω από το «πέτρινο δάσος» των Μετεώρων. Το μουσείο στο Καστράκι θα είναι γεωλογικού ενδιαφέροντος και αυτό στην Καλαμπάκα θα απεικονίζει ψηφιακά τα Μετέωρα σαν μικρό πλανητάριο.
Παράλληλα, πρόσφατα το υπουργείο Εσωτερικών ενέκρινε το αίτημα αλλαγής της ονομασίας του δήμου από «Καλαμπάκας» σε «Μετεώρων». Ο λόγος της μετονομασίας ήταν η αναγνωρισιμότητα της μοναστηριακής πολιτείας στα πέρατα του κόσμου, η οποία εύλογα δημιουργεί προσδοκίες για μεγαλύτερη τουριστική προβολή της περιοχής. Κακά τα ψέματα όμως, έτσι εξαλείφεται και ένα γλωσσικό εμπόδιο (το «Μετέωρα» είναι πιο εύηχο και πιο εύκολο) για τους αμέτρητους Κινέζους, Κορεάτες, Ιάπωνες και γενικότερα για όλες τις φυλές της Γης που συρρέουν στα Μετέωρα για να αποτίσουν φόρο τιμής στη μεγαλειότητά τους.
Επτά πεζοπορικές διαδρομές για πρωτάρηδες
Η περιοχή των Μετεώρων προσφέρεται για περπάτημα. Ο ανιχνευτής μονοπατιών Κώστας Ζαρόκωστας μας προτείνει μια σειρά από βατές διαδρομές χαμηλής δυσκολίας, κατάλληλες για ανθρώπους που δεν έχουν ιδιαίτερη εμπειρία. Επειδή δεν είναι σηματοδοτημένες, πρέπει να έχετε μαζί σας χάρτη και GPS ή ακόμα καλύτερα να πάτε με οδηγό. Οσοι δεν είστε εξοικειωμένοι με την πεζοπορία σε κάποια σημεία θα κουραστείτε. Ομως αν είστε κατάλληλα εξοπλισμένοι (παπούτσια, μπατόν, άνετα ρούχα, νερό), δεν υπάρχει περίπτωση να μην αποζημιωθείτε από τον αναζωογονητικό περίπατο στο δάσος.
1. Χωριό Καστράκι–δεξιά ασφαλτόδρομος–300 μ. χωματόδρομος–Μονή Αγίου Νικολάου Μπάντοβα–Μονή Αγίου Αντωνίου–Σκήτες Αγίου Γρηγορίου– μονοπάτι 20 λεπτά–επάνω συνοικία Καστρακίου–διάσχιση του χωριού Καστράκι–Αγιος Γεώργιος Μαντηλάς–πάρκινγκ Αγίου Νικολάου Αναπαυσά.
Βαθμός δυσκολίας: Α (αρχάριοι). Διάρκεια: 1 ώρα και 10 λεπτά.
2. Κάτω πάρκινγκ Μονής Ρουσάνου–Μονή Ρουσάνου–επάνω πάρκινγκ Μονής Ρουσάνου–Ψαρόπετρα (σκαλιά, φαρδύ μονοπάτι, ασφαλτόδρομος).
Βαθμός δυσκολίας: Α. Διάρκεια: 30 λεπτά.
3. Πλατεία Καστρακίου–Φυλακές Μοναχών–Πάρκινγκ Μονής Αγίου Νικολάου Αναπαυσά.
Βαθμός δυσκολίας: Α-Β. Διάρκεια: 1 ώρα.
4. Πάρκινγκ Αγίου Νικολάου Αναπαυσά–Μονή Βαρλαάμ–Μεγάλο Μετέωρο (μονοπάτι σε δάσος).
Βαθμός δυσκολίας: Α. Διάρκεια: 45 λεπτά.
5. Μεγάλο Μετέωρο–Μονή Υπαπαντής–Μεγάλο Μετέωρο.
Βαθμός δυσκολίας: Α-Β. Διάρκεια: 1 ώρα και 10 λεπτά.
6. Διαδρομή: Αγία Τριάδα–Καλαμπάκα (λιθόστρωτο).
Βαθμός δυσκολίας: Α. Διάρκεια: Μία ώρα.
7. Διαδρομή: Καστράκι–Αδράχτι–Καστράκι (φαρδιά σκαλιά, μονοπάτι).
Βαθμός δυσκολίας: Α-Β. Διάρκεια: 1 ώρα και 10 λεπτά.
Μετάβαση
Η Αθήνα απέχει από την Καλαμπάκα 352 χλμ. Το ταξίδι με το αυτοκίνητο διαρκεί 5½ ώρες, ενώ το κόστος βενζίνης και διοδίων υπολογίζεται γύρω στα 60 ευρώ η απλή μετάβαση.
Διαμονή
•Dellas Boutique Hotel (Καστράκι, τηλ. 24320-78260, http://dellasboutiquehotel.com). Κατάλυμα πέντε αστέρων με διαφορετικούς τύπους δωματίων (δίκλινο, οικογενειακό κ.ά.) και προνομιακή θέα στα Μετέωρα. Διαθέτει, επίσης, κοινόχρηστο μπαρ με τζάκι. Είναι ανοιχτό την περίοδο των Χριστουγέννων, αλλά μετά κλείνει μέχρι τις αρχές της άνοιξης. Από 70 ευρώ το δίκλινο.
•Ξενοδοχείο Αμαλία (Καλαμπάκα, τηλ. 24320-72216, www.amaliahotelkalambaka.gr). Χτισμένο παραδοσιακά μέσα σε 50 στρέμματα καταπράσινων κήπων, διαθέτει πισίνα, συνεδριακό κέντρο, καφέ, piano bar. Δωμάτια δίκλινα, τρίκλινα και σουίτες. Από 80 ευρώ το δίκλινο.
•Hotel Famissi (Καλαμπάκα, τηλ. 24320-24117, www.famissihotel.com). Σε καλό και αρκετά κεντρικό σημείο της Καλαμπάκας, το τριών αστέρων Hotel Famissi έχει διάφορων ειδών δωμάτια με ωραία θέα στους μετεωρίτικους βράχους. Από 50 ευρώ το δίκλινο.
•Πύργος Αδράχτι (Καστράκι, τηλ. 24320-22275, www.hotel-adrachti.gr). Οικογενειακό ξενοδοχείο τριών αστέρων και δέκα δωματίων, με θέα στα Μετέωρα αλλά και σε δάσος με πεύκα, πλατάνια, καρυδιές και αμυγδαλιές. Ανοιχτό από Απρίλιο. Από 60 ευρώ το δίκλινο.
Στις ταβέρνες και στα εστιατόρια της ευρύτερης περιοχής των Μετεώρων σερβίρονται πολλά κρεατικά, καλή φέτα, πίτες και ωραίο τσίπουρο σε ποτήρι (όχι σε καραφάκι). •Αρχονταρίκι (Καλαμπάκα, τηλ. 24320-22449). Στην κεντρική πλατεία της Καλαμπάκας. Καλά μαγειρευτά, γευστική φασολάδα και νόστιμο χοιρινό πρασοσέλινο. •Πανελλήνιο (Καλαμπάκα, τηλ. 24320-24735). Περάστε αν σας αρέσει η κλασική ελληνική κουζίνα, η κρεατόσουπα, τα βραστά χόρτα, η ψητή φέτα, το μπριάμ και το αρνάκι στη γάστρα. •Ταβέρνα του Ζιώγα (Καστράκι, τηλ. 24320-22286). Σερβίρει, μεταξύ άλλων, μπιφτέκια, χοιρινές μπριζόλες, παϊδάκια, λουκάνικα, κοντοσούβλι. •Η Φωλιά του Αετού (Βλαχάβα, τηλ. 24320-77104). Αν βρεθείτε στη Βλαχάβα, στη «Φωλιά» θα γευτείτε καλομαγειρεμένο παραδοσιακό φαγητό, όπως μουσακά σε πήλινο με λιωμένο τυρί και μυρωδικά. •Ρόμπος (Καλαμπάκα, τηλ. 24320-22269). Ιστορικό ζαχαροπλαστείο με φημισμένα γλυκά και πολύ ωραίο πωλητήριο. Δοκιμάστε σαπουνέ χαλβά και πουτίγκα σπάτουλας.
Δραστηριότητες
Τα Μετέωρα είναι διάσημo αναρριχητικό πεδίο με επισκέπτες απ’ όλο τον κόσμο. Αν θέλετε να δοκιμάσετε τις δυνάμεις σας στο rock climbing (αλλά και σε άλλου τύπου φυσιολατρικές δραστηριότητες), επισκεφτείτε το www.visitmeteora.travel.
Μουσεία – Αξιοθέατα
Επισκεφτείτε το Μουσείο Ελληνικής Παιδείας (Χατζηπέτρου και Μ. Αλεξάνδρου, Καλαμπάκα, www.bookmuseum.gr) και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Μετεώρων και Μουσείο Μανιταριών (Πίνδου 20, Καλαμπάκα, http://meteoramuseum.gr). Οι λάτρεις της Προϊστορίας θα βρουν ενδιαφέρον το Κέντρο Τεκμηρίωσης και Εκπαίδευσης του Σπηλαίου Θεόπετρας στον Ληθαίο ποταμό, 5,5 χλμ. έξω από την Καλαμπάκα, όπου εκτίθενται ευρήματα από τις ανασκαφικές έρευνες στο σπήλαιο (τηλ. 24320-72196, 24320-72135, www.theopetracave.gr), ενώ αν σας γοητεύει η τέχνη της αγιογραφίας, επισκεφτείτε τον ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου στην Καλαμπάκα. Μεγάλο μέρος των τοιχογραφιών χρονολογούνται τον 16ο αιώνα και φέρουν την υπογραφή του ιερέα Κυριαζή και του μοναχού Νεόφυτου, γιου του διάσημου Κρητικού ζωγράφου Θεοφάνη.
Η Αθήνα απέχει από την Καλαμπάκα 352 χλμ. Το ταξίδι με το αυτοκίνητο διαρκεί 5½ ώρες, ενώ το κόστος βενζίνης και διοδίων υπολογίζεται γύρω στα 60 ευρώ η απλή μετάβαση.
Διαμονή
•Dellas Boutique Hotel (Καστράκι, τηλ. 24320-78260, http://dellasboutiquehotel.com). Κατάλυμα πέντε αστέρων με διαφορετικούς τύπους δωματίων (δίκλινο, οικογενειακό κ.ά.) και προνομιακή θέα στα Μετέωρα. Διαθέτει, επίσης, κοινόχρηστο μπαρ με τζάκι. Είναι ανοιχτό την περίοδο των Χριστουγέννων, αλλά μετά κλείνει μέχρι τις αρχές της άνοιξης. Από 70 ευρώ το δίκλινο.
•Ξενοδοχείο Αμαλία (Καλαμπάκα, τηλ. 24320-72216, www.amaliahotelkalambaka.gr). Χτισμένο παραδοσιακά μέσα σε 50 στρέμματα καταπράσινων κήπων, διαθέτει πισίνα, συνεδριακό κέντρο, καφέ, piano bar. Δωμάτια δίκλινα, τρίκλινα και σουίτες. Από 80 ευρώ το δίκλινο.
•Hotel Famissi (Καλαμπάκα, τηλ. 24320-24117, www.famissihotel.com). Σε καλό και αρκετά κεντρικό σημείο της Καλαμπάκας, το τριών αστέρων Hotel Famissi έχει διάφορων ειδών δωμάτια με ωραία θέα στους μετεωρίτικους βράχους. Από 50 ευρώ το δίκλινο.
•Πύργος Αδράχτι (Καστράκι, τηλ. 24320-22275, www.hotel-adrachti.gr). Οικογενειακό ξενοδοχείο τριών αστέρων και δέκα δωματίων, με θέα στα Μετέωρα αλλά και σε δάσος με πεύκα, πλατάνια, καρυδιές και αμυγδαλιές. Ανοιχτό από Απρίλιο. Από 60 ευρώ το δίκλινο.
Για κρατήσεις που αφορούν τη διαμονή σας επισκεφθείτε τo:
www.booking.com
Φαγητό – ΓλυκόΣτις ταβέρνες και στα εστιατόρια της ευρύτερης περιοχής των Μετεώρων σερβίρονται πολλά κρεατικά, καλή φέτα, πίτες και ωραίο τσίπουρο σε ποτήρι (όχι σε καραφάκι). •Αρχονταρίκι (Καλαμπάκα, τηλ. 24320-22449). Στην κεντρική πλατεία της Καλαμπάκας. Καλά μαγειρευτά, γευστική φασολάδα και νόστιμο χοιρινό πρασοσέλινο. •Πανελλήνιο (Καλαμπάκα, τηλ. 24320-24735). Περάστε αν σας αρέσει η κλασική ελληνική κουζίνα, η κρεατόσουπα, τα βραστά χόρτα, η ψητή φέτα, το μπριάμ και το αρνάκι στη γάστρα. •Ταβέρνα του Ζιώγα (Καστράκι, τηλ. 24320-22286). Σερβίρει, μεταξύ άλλων, μπιφτέκια, χοιρινές μπριζόλες, παϊδάκια, λουκάνικα, κοντοσούβλι. •Η Φωλιά του Αετού (Βλαχάβα, τηλ. 24320-77104). Αν βρεθείτε στη Βλαχάβα, στη «Φωλιά» θα γευτείτε καλομαγειρεμένο παραδοσιακό φαγητό, όπως μουσακά σε πήλινο με λιωμένο τυρί και μυρωδικά. •Ρόμπος (Καλαμπάκα, τηλ. 24320-22269). Ιστορικό ζαχαροπλαστείο με φημισμένα γλυκά και πολύ ωραίο πωλητήριο. Δοκιμάστε σαπουνέ χαλβά και πουτίγκα σπάτουλας.
Δραστηριότητες
Τα Μετέωρα είναι διάσημo αναρριχητικό πεδίο με επισκέπτες απ’ όλο τον κόσμο. Αν θέλετε να δοκιμάσετε τις δυνάμεις σας στο rock climbing (αλλά και σε άλλου τύπου φυσιολατρικές δραστηριότητες), επισκεφτείτε το www.visitmeteora.travel.
Μουσεία – Αξιοθέατα
Επισκεφτείτε το Μουσείο Ελληνικής Παιδείας (Χατζηπέτρου και Μ. Αλεξάνδρου, Καλαμπάκα, www.bookmuseum.gr) και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Μετεώρων και Μουσείο Μανιταριών (Πίνδου 20, Καλαμπάκα, http://meteoramuseum.gr). Οι λάτρεις της Προϊστορίας θα βρουν ενδιαφέρον το Κέντρο Τεκμηρίωσης και Εκπαίδευσης του Σπηλαίου Θεόπετρας στον Ληθαίο ποταμό, 5,5 χλμ. έξω από την Καλαμπάκα, όπου εκτίθενται ευρήματα από τις ανασκαφικές έρευνες στο σπήλαιο (τηλ. 24320-72196, 24320-72135, www.theopetracave.gr), ενώ αν σας γοητεύει η τέχνη της αγιογραφίας, επισκεφτείτε τον ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου στην Καλαμπάκα. Μεγάλο μέρος των τοιχογραφιών χρονολογούνται τον 16ο αιώνα και φέρουν την υπογραφή του ιερέα Κυριαζή και του μοναχού Νεόφυτου, γιου του διάσημου Κρητικού ζωγράφου Θεοφάνη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου