Καλλιέργεια Φουντουκιάς

Η φουντουκιά ανήκει στο γένος Corylus της οικογένειας Betulaceae. Τα καλλιεργούμενα είδη φουντουκιάς είναι κυρίως τα είδη C. avellana και C. maxima. Ορισμένες όμως ποικιλίες αυτών των ειδών, καθώς και άλλα είδη χρησιμοποιούνται κυρίως ως καλλωπιστικά δέντρα σε κήπους και πάρκα.

Εδαφοκλιματικες συνθηκες αναπτυξης

Έδαφος

Η φουντουκιά ευδοκιμεί σε εδάφη μέσης σύστασης με καλή αποστράγγιση και ελαφριά όξινη έως ουδέτερη αντίδραση (pΗ 5,5 – 7,0). Όταν το pΗ εδάφους είναι κάτω από 5,5 απαιτείται η προσθήκη ασβεστίου ώστε το pH να ανέλθει τουλάχιστον στο 6,5.

Κλίμα

Η φουντουκιά είναι φυτό των εύκρατων περιοχών. Προτιμά κυρίως δροσερές περιοχές με σχετικά ψηλή υγρασία. Όταν η θερμοκρασία του χειμώνα πέφτει κάτω από -7°C καταστέφονται τα άνθη και η καρποφορία είναι ελάχιστη. Το δέντρο όμως μπορεί να αντέξει σε θερμοκρασίες μέχρι και -25°C.

Άρδευση

Σε περιοχές όπου η βροχόπτωση ανέρχεται πάνω από 700 χιλιοστά και η κατανομή της είναι ομοιόμορφη, κατά τη διάρκεια της βλαστικής περιόδου, η φουντουκιά δεν χρειάζεται άρδευση. Αν επικρατεί παρατεταμένη ξηρασία, η άρδευση βοηθά στην επίτευξη καλύτερης ποιότητας καρπών.

Πολλαπλασιασμος

Με σπόρο

Αν και η φουντουκιά μπορεί θεωρητικά να πολλαπλασιαστεί με σπόρο, αυτό δεν συστήνεται για δύο κυρίως λόγους: τα σπορόφυτα αργούν να καρποφορήσουν (8-10 χρόνια), και τα δέντρα αυτά, λόγω του ότι η φουντουκιά είναι αυτόστειρο φυτό, δεν αποδίδουν την ποικιλία από την οποία προήλθε ο σπόρος. Ο τρόπος αυτός χρησιμοποιείται από γενετιστές για παραγωγή νέων ποικιλιών.

Με εμβολιασμό

O εμβολιασμός της φουντουκιάς είναι πολύ δύσκολος. Θα πρέπει να γίνεται σε περίοδο κατά την οποία τόσο το φυτό από το οποίο λαμβάνουμε το εμβόλιο όσο και το υποκείμενο βρίσκονται σε πλήρη λήθαργο. O εμβολιασμός χρησιμοποιείται για δημιουργία οπωρώνων φουντουκιάς με μονοστέλεχα φυτά εάν χρησιμοποιηθεί ως υποκείμενο η C. colurna η οποία δεν έχει την ιδιότητα δημιουργίας παραφυάδων.

Με παραφυάδες

Είναι ο πλέον διαδεδομένος τρόπος πολλαπλασιασμού. Oι παραφυάδες αφαιρούνται και μεταφυτεύονται στην οριστική τους θέση. Για καλύτερη ριζοβολία παραχώνονται από τη βάση τους.

Δημιουργια φυτειας φουντουκιας

Οι αποστάσεις φύτευσης που συνίστανται για ένα φουντουκώνα είναι 7 x 6. Επειδή η φουντουκιά είναι αυτόστειρο φυτό, κατά τη φύτευση πρέπει να φυτεύεται και δεύτερη ποικιλία/είδος ως επικονιαστής. Η αναλογία επικονιαστή προς κύρια ποικιλία είναι 1:8. Συνήθως φυτεύονται 4 δενδρύλλια κατά θέση. Μετά την εγκατάσταση των δενδρυλλίων και την έναρξη έκφυσης των παραφυάδων διατηρούνται 5-7 βλαστοί. Με κατάλληλους όμως χειρισμούς μπορεί να διατηρηθεί ένας μόνο βλαστός έτσι ώστε να έχουμε φυτείες με δενδρώδη μορφή. Για φυτείες με δενδρώδη μορφή μπορεί επίσης να χρησιμοποιούνται εμβολιασμένα δενδρύλλια με υποκείμενο το είδος C. colurna, το οποίο δεν παράγει παραφυάδες.

Λίπανση

Μια ορθολογική λίπανση θα πρέπει να βασίζεται σε ανάλυση εδάφους και φύλλων. Επειδή όμως αυτό, ιδιαίτερα υπό τις συνθήκες καλλιέργειας είναι δύσκολο, μια καλή λίπανση για τη φουντουκιά μπορεί να θεωρηθεί η εφαρμογή 400 γρ. Ν ανά δέντρο το χρόνο, 400 γρ. Ρ205 ανά δέντρο κάθε δυο ή τρία χρόνια και 800-1000 γρ. Κ20 ανά δέντρο κάθε δυο χρόνια.
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στην προσθήκη του αζώτου και του καλίου διότι ψηλές ποσότητες αζώτου αυξάνουν το πάχος του κελύφους και μειώνουν το μέγεθος της ψίχας. Επίσης, η επαρκής προσθήκη καλίου ελαττώνει το ποσοστό των άδειων καρπών. Από τα μικροστοιχεία ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δοθεί στην επάρκεια σιδήρου και βορίου. Μάλιστα η έλλειψη βορίου έχει ως αποτέλεσμα την αυξημένη αναλογία των φουντουκιών χωρίς σπέρμα.

Εχθροί και Ασθένειες

Τη φουντουκιά προσβάλλουν διάφοροι εχθροί και ασθένειες. Από τους σημαντικότερους εχθρούς, αναφέρονται προσβολές από αφίδες (Macrosiphum sp.) και αλευρώδεις (Trialeurodes sp.). Επίσης σοβαρές ζημιές προκαλεί το κολεόπτερο Curculio obtusus. Άλλος εχθρός είναι το άκαρι Eriophydes avellanae το οποίο προκαλεί παραμόρφωση των οφθαλμών, με αποτέλεσμα οι οφθαλμοί να έχουν την μορφή κόμπου.
Από τις ασθένειες, αναφέρονται η προσβολή από το μύκητα Anisogramma anomala, ο οποίος προσβάλλει κυρίως τους νέους βλαστούς και πολλές φορές προκαλεί ξήρανση ολόκληρου του φυτού, καθώς και η προσβολή από το βακτήριο Xanthomonas corylina το οποίο μπορεί να προκαλέσει ξηράνσεις σε νεαρά δέντρα.

Συγκομιδή και Αποδόσεις

Ο καρπός είναι έτοιμος προς συλλογή από τα τέλη Αυγούστου προς αρχές Σεπτεμβρίου όταν αποχωρίζεται εύκολα από το φυλλώδες περίβλημα του και το σπέρμα παίρνει καφέ χρώμα.  Μετά τη συλλογή, ξεραίνονται μέχρι να αποκτήσουν υγρασία 8-10% και αν αποθηκευτούν σε θερμοκρασία 2,5- 4,5°C διατηρούνται χωρίς αλλοίωση μέχρι και ένα χρόνο.

Οι αποδόσεις της φουντουκιάς εξαρτώνται κυρίως από την ποικιλία. Κατά μέσο όρο η απόδοση ενός δέντρου φουντουκιάς ανέρχεται σε 3-4 κιλά.